Kącik psychologiczny

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 7

Ul. Św. Antoniego nr 42 (przy kościele)

Tel. 061 872 10 50 – sekretariat

Telefon Wsparcia – 691 199 955

[INFORMACJA DLA RODZICÓW – POBIERZ]

Urlop od codzienności.

Gdy rozmawiam z wieloma osobami w mych miejscach pracy, bądź w rodzinie, często spotykam się z refleksją dotyczącą tego, jak szybko płynie czas.

Tak, jesteśmy bardzo aktywni z uwagi na rozliczne obowiązki rodzinne i zawodowe; Święta Bożego Narodzenia ” zlewają się” z Wielkanocą, a pory roku mijają niepostrzeżenie.

Nadchodzi wreszcie lato – pora roku kojarząca się nie tylko z ciepłem i swobodą ale także z nadzieją na wypoczynek, tzw. głęboki oddech; na ulgę od codziennego pośpiechu, piętrzących się obowiązków i ciągłego poczucia zmęczenia.

Życzę Wszystkim, aby ów wymarzony wypoczynek był rzeczywiście tym wymarzonym. By jednak tak się stało, dobrze jest pamiętać o kilku ważnych sprawach decydujących o efektywności naszego urlopu od codzienności:

1) Każdy człowiek potrzebuje innej formy wypoczynku ( zależnie od wieku, kondycji fizycznej i psychicznej). W związku z tym dobrze jest pamiętać o tym, by planowanie rodzinnych wakacji tę różnorodność potrzeb uwzględniało. W przeciwnym razie zawsze ktoś z członków rodziny będzie „poszkodowany”, gdy jego potrzeby nie zostaną uwzględnione.

2) W trakcie rodzinnego urlopu, w sposób szczególny należy, dbać o dobrą komunikację w obrębie rodziny. Nie róbmy sobie „urlopu” od empatii wobec naszych najbliższych.

3) Spróbujmy też w sposób szczególny – kontrolując własne emocje- odnosić się wobec siebie i spokojnie, serdecznie, tworząc w ten sposób dobrą aurę, atmosferę relaksu dla siebie i całej rodziny.

4) Nie ” urlopujemy” dzieci od przestrzegania podstawowych zasad, które na co dzień obowiązują w naszym domu:

– samodzielność ( zależnie od wieku)

– wzajemnej pomocy

– poszanowania praw pozostałych członków rodziny

– form grzecznościowych ( stosowanych wobec najbliższych oraz wakacyjnych znajomych)

– wzajemnego ” uważnego słuchania się”, aby dziecięce ” ja chcę” – nie było głównym wyznacznikiem naszego postępowania wychowawczego.

Rodzinny urlop jest czasem wyjątkowym. Daje szansę na zachowanie coraz lepszych relacji

w atmosferze spokoju i w otoczeniu różnych cudów natury.

Życzę Wszystkim, by owa szansa była jak najlepiej wykorzystana. Jeśli tak się stanie, w nowym roku szkolnym spotkamy się nie tylko wypoczęci, zrelaksowani, ale także wzbogaceni wewnętrznie.

Opracowanie: Danuta Misiuda – psycholog (14.06.2022 r.)

Jak rozmawiać z dzieckiem przedszkolnym o koronawirusie?

Świat dziecka w wieku przedszkolnym jest bardzo mały i ważne jest, by w tym świecie dziecko czuło się bezpiecznie. Zadaniem dorosłych jest takie informowanie dziecka, by z jednej strony otrzymało odpowiedź na swoje pytanie, a z drugiej nie czuło się przerażone i bezradne. Nie wolno zostawiać dziecka bez odpowiedzi na nurtujące go pytania! Pamiętajmy, że nasze odpowiedzi muszą być zgodne z prawdą. Młodszym dzieciom zazwyczaj wystarcza minimum wiedzy. Im dziecko starsze, tym oczywiście odpowiedzi powinny być pełniejsze.

Zadaniem dorosłego jest spokojne wyjaśnienie sytuacji i przekazanie dziecku obowiązujących zasad (mycie rąk, unikanie skupisk ludzi). Unikajmy zdenerwowania, okazywania niepokoju, strachu lub paniki, komentowania przy dziecku dramatycznych relacji medialnych

Jeżeli dziecko pyta dlaczego są zamknięte przedszkola, to odpowiadajmy, że dla bezpieczeństwa. Jeśli maluch pyta o możliwość zachorowania, to powinniśmy odpowiedzieć zgodnie z prawdą, że tego nie wiemy ale właśnie dlatego zostajemy w domu.

Jeżeli będziemy odpowiadać w sposób spójny, spokojny, przemyślany, z którego wynika, że wiemy co się dzieje i panujemy nad sytuacją to dziecko będzie spokojne. Brak informacji i zdenerwowanie dorosłego jest tym, co najbardziej dzieci stresuje.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (19.03.2020 r.)

Z dzieckiem w domu

Epidemia koronawirusa sprawiła, że odwołane są zajęcia szkolne i przedszkolne. Wielu z nas większość czasu spędza więc z dziećmi w domu. Sytuację komplikuje fakt, że obecnie odradza się wyjścia na place zabaw, gdzie maluchy mogłyby pobawić się z innymi dziećmi. Cóż więc robić? Jak zawsze niezawodnym przyjacielem są książki, które nie tylko przenoszą w inny świat, ale budują więź między nami a dzieckiem. Możemy razem bawić się w różne gry i zabawy. Oferta jest przebogata a Panie Wychowawczynie na pewno pomogą Państwu dobrać właściwe treści. Pozwólmy też dziecku na ruchową ekspresję na tyle, na ile jest to możliwe w warunkach domowych.

A może opowiedzmy dziecku jakąś pogodną historyjkę ze swojego dzieciństwa albo przeczytajmy bajkę, którą czytali nam nasi rodzice?

Chciałabym zwrócić uwagę Państwa na jeszcze jedną ważną kwestię: w tym czasie bądźmy blisko swego dziecka. Wykorzystajmy tę trudną sytuację i zadbajmy, aby ten czas był dobry jakościowo. Może uda się zwolnić tempo i stać się bardziej uważnym? Postarajmy się o rytm dnia, w którym będzie czas na zabawę, spokojne rytuały związane z posiłkami lub zasypianiem. Możemy w tym czasie zaprosić dzieci do częstszego udziału we wspólnych czynnościach takich jak przygotowywanie posiłku lub sprzątanie. To także buduje bliskość i sprawia, że dziecko czuje się potrzebne. Postarajmy się o uśmiech i spokój, bo tego nasze dzieci bardzo teraz potrzebują.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (23.03.2020 r.)

Dziś chciałabym Państwu zaproponować krótką bajkę, którą możemy opowiedzieć lub przeczytać dziecku. Napisałam ją z nadzieją, że może wywoła uśmiech albo zainspiruje do rozmowy na ten ważny teraz temat.

Oto ona: Pewnego razu na gałązce forsycji usiadła mała biedronka. Przymknęła oczka, wystawiła buzię do słonka i rozkoszowała się pierwszym ciepłym dniem. Nagle poczuła, że COŚ usiadło blisko niej. Otworzyła lewe oko i zerknęła:

– Oj…. – krzyknęła z przestrachem

Obok siedziało brzydkie stworzenie i uśmiechało się złośliwie.

– Kim jesteś? – zapytała mała biedronka

– Jestem super wirus, jestem silny, duży i dlatego nazywają mnie Koronawirusem – odpowiedziało chełpliwie dziwne stworzenie i zadarło do góry coś w rodzaju nosa.

– Co tu robisz? Ta gałązka jest moja i nie przypominam sobie, abym tu kogoś zapraszała?

– Nudzę się – odparł wirus – myślałem, że zaszkodzę wielu ludziom a tu ulice puste. Ludzie siedzą w domach.

– Nie wszyscy – zauważyła biedronka – niektórzy muszą pracować, wychodzą kupić chleb albo kawałek sera, albo karmę dla kota

– No tak, tak ….Zaraz jednak pędzą do domów i zanim ja się zorientuję, to już są drzwi zamknięte – odparł smętnym głosem wirus.

– Niektórzy wychodzą też na spacer. Krótki, ale jednak….- zauważyła biedronka

– Ale ja wolę takie duże skupiska ludzi. Wtedy czuję się jak ryba w wodzie. Mogę swobodnie skakać z jednego człowieka na drugiego bo wówczas niektórzy ludzie poczują się gorzej – zaśmiał się złośliwie.

Biedronka ze zdumienia otworzyła szeroko oczy i buzię:

– I ciebie bawi to, że ktoś się poczuje gorzej? – pisnęła z przestrachem

– Owszem. Ale teraz ludzie zaczęli uważać. Już się nie gromadzą jak dawniej ina dodatek zaczęli częściej myć ręce! Nawet jak usiądę sobie na czyjejś dłoni to zaraz mnie zmywają ciepłą wodą z mydłem – zauważył wirus.

– To chyba dobrze, że ludzie myją ręce? – zapytała zdziwiona biedronka

– Z mojego punktu widzenia to zdecydowanie źle. Tak bardzo chciałbym komuś zaszkodzić, ale ludzie mi to utrudniają! – odparł rozzłoszczony wirus i aż tupnął czymś, co mogło uchodzić za nogę.

– Wiesz co..? – rzekła biedronka – chyba powinieneś się stąd wynieść. My nie chcemy tu złośliwych stworzeń, które szkodzą innym.

To powiedziawszy, biedronka rozwinęła skrzydełka i…..frrrr odleciała.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (30.03.2020 r.)

Idą święta!

W dzisiejszym „odcinku” zastanowimy się jak sprawić, by święta w czasie koronawirusa były mimo wszystko udane.

Wielkanoc należy w Polsce do świąt ważnych, oczekiwanych i przynoszących wiele radości zwłaszcza dzieciom.

W tym roku spędzimy je trochę inaczej niż zwykle. Nie będzie tradycyjnego, tłumnego odwiedzania kościołów, spacerów, licznych spotkań.

Czy to oznacza, że takie święta muszą być gorsze? Nie! Spróbujmy jednak odpowiednio się do nich przygotować- także mentalnie. W nieco lepszy nastrój powinien nas wprowadzić choćby fakt, że takie święta, dosłownie- w domu, już się prawdopodobnie nie powtórzą.

Tradycja nakazuje, by przygotowania do świąt rozpocząć od dokładnych porządków. Zaprośmy wszystkich domowników do pomocy, podzielmy zadania, zacznijmy trochę wcześniej a może uda się nam uniknąć pośpiechu i nerwowości? Powiedzmy dzieciom, że wymiatamy z domu zimę, a wraz z nią wszystkie brzydkie, złe i trudne sprawy.

Jedna z najważniejszych tradycji wielkanocnych to oczywiście malowanie pisanek do świątecznego koszyczka. Wspólne, razem z dziećmi, ozdabianie jajek należy bezwzględnie zaliczyć do zajęć obowiązkowych. Poprośmy też dzieci aby pomogły nam przyozdobić mieszkanie. Mogą to być np. wycięte, pokolorowane lub fantazyjnie oklejone papierowe pisanki, które powiesimy na kolorowych wstążeczkach nad stołem lub w oknie.

Niedziela Wielkanocna to czas rodzinnego świętowania, odpoczynku, rozmów, wspólnych gier i zabaw. Pamiętajmy, że na kolejną Wielkanoc będziemy czekali cały rok, więc koniecznie zadbajmy o dobry nastrój. Nie zapomnijmy też schować dla dziecka jakiejś drobnej niespodzianki- Zajączka. W Poniedziałek Wielkanocny – zgodnie z tradycją- możemy domowników pokropić wodą. Celowo użyłam słowa „pokropić” pamiętając, że tegoroczny śmigus-dyngus najprawdopodobniej odbędzie się w mieszkaniu :).

Życzę wszystkim rodzicom i dzieciom spokojnych i pogodnych Świąt !

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (6.04.2020 r.)

Mija kolejny tydzień w domu. Musimy się liczyć z tym, że teraz może być trudniej. Zakończył się rozgardiasz związany z przygotowaniem do Świąt – sprzątanie, pieczenie ciast, malowanie jajek. Pomimo, że zamknięci w domach, odczuwaliśmy przecież w jakimś stopniu to mobilizujące, przedświąteczne napięcie i radość.

Jak zorganizować sobie życie teraz, po świętach? Klucz tkwi w słowie „zorganizować”. Zadbajmy o to, by nasz dzień podzielić na konkretne zadania wykonywane w określonych godzinach. Wyznaczmy czas spędzany z dziećmi i czas tylko dla nas- dorosłych. To powinno ułatwić nam organizację życia w domu. Pozwoli też uniknąć wrażenia, że dzień przecieka nam przez palce, nic się nie dzieje a nas ogarnia coraz większy marazm. Tak więc ustalmy np. godzinę przed obiadem na gry i zabawy z dzieckiem, następnie np. pół godziny po południu na jakąś formę aktywności ruchowej, no i obowiązkowe pól godziny na czytanie dziecku ulubionych książeczek (podany czas jest oczywiście przykładowy).

Mając na uwadze dobrostan psychofizyczny dzieci nie zapominajmy o tym, że też potrzebujemy czasu wyłącznie dla siebie, choćby to była tylko jedna godzina dziennie. Może się tak zdarzyć, że ta „ tylko nasza” godzina będzie możliwa dopiero po położeniu dziecka spać. To nie ma znaczenia. Ważne jest abyśmy potraktowali ją z pełną świadomością, że należy ona tylko i wyłącznie do nas. Nie róbmy w tym czasie prania, tylko wypijmy dobrą herbatę i poczytajmy ulubioną prasę, obejrzyjmy dobry film. Wszystko po to, by następnego dnia być w dobrej kondycji zarówno fizycznej jak i psychicznej.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (16.04.2020 r.)

Sytuacje trudne

Zarówno w środowisku przedszkolnym jak i rodzinnym dziecko może się znaleźć w sytuacji trudnej. Jest to taka sytuacja, w której zostaje naruszona równowaga między możliwościami dziecka a warunkami zewnętrznymi. Organizm reaguje wówczas stanem wzmożonego napięcia czyli stresem. Na ogół pojawia się wówczas dezorganizacja normalnego zachowania, czyli dziecko może odczuwać lęk, niepokój, drażliwość, itp.

Obecna sytuacja związana z epidemią koronawirusa znacząco zmieniła dotychczasowe życie zarówno dorosłych jak i dzieci. Wiele maluchów doświadcza teraz stanu, w którym nie mają zaspokojonych w pełni swoich ważnych potrzeb. Dzieci nie mogą się spotykać ze swoimi rówieśnikami, brak im często bodźców stymulujących rozwój. Nie jest w wystarczającym stopniu zaspokojona naturalna w tym wieku potrzeba ruchu. Dodatkowo obecna sytuacja epidemiczna często wywołuje poczucie niepokoju i zagrożenia. Jest więc dla dziecka sytuacją trudną.

Odporność na takie sytuacje zależy od skuteczności kontrolowania emocji, dlatego istotnym jest, by dziecko nauczyło się je rozpoznawać i nazywać. Musimy być bardzo czujni, by w porę wychwytywać sygnały, że dziecko się boi lub jest zdenerwowane. Konieczna jest wówczas bezpieczna obecność osoby dorosłej, która zauważy i pomoże nazwać to, co się z maluchem dzieje. Pomoże też rozproszyć niepokoje, odpowie na pytania, uspokoi i pocieszy.

Spróbujmy wykorzystać ten trudny czas, by pomóc dzieciom rozwijać odporność na stres, który jest przecież nieodłącznym składnikiem każdego ludzkiego życia.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (20.04.2020 r.)

Dziś chciałabym zaproponować kolejne przygody małej biedronki, którą dzieci poznały w „odcinku” 3.

Może po przeczytaniu tej bajeczki, także wykonacie Państwo z dzieckiem podobną pracę?

W domku pod krzakiem forsycji mieszkała rodzina biedronek: mama, tata i mała biedroneczka. O tej porze roku cała gromadka spędzała wiele godzin fruwając po parkach, lasach, wąchając kwiatki i wygrzewając się w promieniach wiosennego słońca.

Jednak pewnego dnia- jak pamiętacie- pojawił się brzydki i złośliwy super wirus, który szkodził innym. Od tego czasu wszyscy wychodzili z domów na krótko i tylko wtedy gdy było to konieczne.

Pewnego razu mała biedronka siedziała sobie na parapecie okna i patrzyła tęsknie na gałązkę forsycji, na której tak lubiła się huśtać. Niestety- nadal siedział na niej wstrętny koronawirus. Patrzył na biedronkę, machał czymś w rodzaju nogi i wcale nie miał zamiaru odlecieć. Im smutniejszą minkę miała biedronka, tym wirus wydawał się być bardziej zadowolony.

– Co za uparte i złośliwe stworzenie- zawołała biedroneczka- to przez niego nie mogę pohuśtać się na mojej gałązce!- Buzia biedronki wygięła się jak do płaczu.

– Wiem, że ci smutno- powiedziała mamusia.- Czasami tak bywa, ale to minie. Musimy tylko być cierpliwi. Wiesz co? Zrobimy twoją gałązkę forsycji. Ja narysuję łodyżkę a ty przykleisz kwiatki, czyli kawałeczki żółtego papieru.

– Świetny pomysł !- zawołała zachwycona biedronka i zaraz pobiegła szukać bibułki.

Po chwili siedziała z mamusią przy kuchennym stole i pracowicie wyklejała gałązkę.

– Jaka piękna forsycja! – Może nawet piękniejsza niż ta na zewnątrz- biedronka z radością oglądała swoje skończone dzieło.

– Naprawdę bardzo, bardzo ładna- pochwaliła mama i tatuś.

Koronawirus, któremu się strasznie nudziło, wyciągał coś w rodzaju szyi próbując zajrzeć do domu biedronek przez okno. Biedroneczka jednak nie chciała na niego patrzeć i szybko zasunęła zasłonki. A ponieważ była już nieco zmęczona, to wypiła kubek kakao, umyła się i poszła spać.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (27.04.2020 r.)

Kondycja psychiczna – jak ją chronić?

Czas epidemii to dla większości z nas sytuacja trudna. Liczne nakazy i zakazy, zmiana dotychczasowego stylu życia, niepokój, lęk, wszystko to sprawia, że nasza psychika narażona jest na poważne wyzwania. Pamiętajmy, że przedłużający się stres może dezorganizować nasze zachowanie a nawet być przyczyną dolegliwości zdrowotnych.

Oto kilka porad i wskazówek jak chronić psychikę swoją i bliskich:

1. Ograniczmy dopływ negatywnych informacji. Selekcjonujmy oglądane programy telewizyjne oraz tematykę rozmów. Z licznych propozycji programowych wybierajmy te, które mogą rozwijać nasze zainteresowania albo będą pogodną rozrywką.

2. Dbajmy o pozytywne relacje społeczne. Z bliskimi ludźmi częściej rozmawiajmy telefonicznie, spotykajmy się na czacie, na skypie.

3. Przynajmniej pół godziny dziennie przeznaczmy na jakąś formę aktywności fizycznej. Może to być spacer, jazda na rowerze a także ćwiczenia licznie zamieszczane w internecie.

4. Postarajmy się utrzymywać stały rytm dnia.

5. Nie zapominajmy o zachowaniu szczególnych środków ostrożności zawsze, gdy musimy wyjść z domu !

6. Pamiętajmy o swoich rodzicach, starszych krewnych, samotnych sąsiadach. Może trzeba im w czymś pomóc?

7. Dbajmy o regularne, pełnowartościowe posiłki oraz o odpowiednie nawodnienie organizmu.

8. Może zabrzmi to banalnie, ale…wysypiajmy się. Śpijmy 7 – 8 godzin. W czasie snu nasz organizm się regeneruje, co umożliwia nam skuteczniejszą walkę z różnymi problemami dnia codziennego.

9. Dbajmy też o drobne przyjemności, które poprawiają nam nastrój.

10. I najtrudniejsze… Spróbujmy jednak, mimo wszystko myśleć pozytywnie jako o sytuacji, która kiedyś minie. Może nawet uda nam znaleźć jej pozytywne aspekty (np. posprzątany pawlacz lub piwnica, opanowanie trudnej sztuki pieczenia placka drożdżowego, przeczytanie kilku książek. A może zobaczymy w naszym dziecku coś, czego wcześniej nie widzieliśmy…?)

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (4.05.2020 r.)

Rywalizacja między rodzeństwem

W związku z trwającą sytuacją epidemiczną nadal większość czasu spędzamy z dziećmi w domach. Mogą się ujawnić lub spotęgować problemy, które wcześniej nie były widoczne. Dziś kilka słów o rywalizacji między rodzeństwem.

Samo zjawisko nie jest niczym nadzwyczajnym. Najczęściej wiąże się ono ze zmianą statusu z jedynaka na „jedno z dzieci” oraz z walką o uwagę rodziców i swoje miejsce w rodzinie.

Oto kilka wskazówek, które mogą ograniczyć zjawisko rywalizacji między rodzeństwem:

1. Nie należy porównywać dzieci między sobą. Każde z nich jest inne i ma swoje niepowtarzalne tempo rozwoju. Zauważajmy osiągnięcia każdego dziecka, wzmacniając tym samym jego poczucie wartości.

2. Powinno się poświęcać podobną ilość czasu każdemu dziecku. Oczywiście nie chodzi dokładne ramy czasowe, ale o to, by któreś z dzieci nie miało poczucia, że jest zaniedbywane a jego potrzeby są mniej ważne.

3. Rodzice nie powinni mieć swoich faworytów. Jest to sytuacja silnie stresująca i stwarzająca wiele problemów emocjonalnych. Często powoduje poczucie krzywdy a nawet odrzucenia. Może także zaburzyć relacje dzieci nawet w ich późniejszym, dorosłym życiu.

4. Trzeba dołożyć wszelkich starań, by w swych ocenach być obiektywnym i sprawiedliwym.

5. W domu powinny panować czytelne, jasne zasady.

6. W ewentualne spory należy ingerować tylko wtedy, gdy jest to konieczne.

7. Pamiętajmy o traktowaniu każdego dziecka z szacunkiem i uwagą!

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (12.05.2020 r.)

Rozwijanie kompetencji emocjonalnych dzieci

Sfera emocjonalna jest bardzo ważnym składnikiem psychiki każdego człowieka. Jej rozwój jest równie istotny jak rozwój fizyczny i intelektualny. Tymczasem okazuje się, że często poświęcamy jej najmniej uwagi. Rolą zarówno rodziców jak i wychowawców jest dostarczenie dziecku podstawowych umiejętności w zakresie rozpoznawania własnych i cudzych emocji. W pierwszych latach życia dziecko uczy się nazywać to, co czuje, dlaczego tak się czuje i jak reagować zgodnie z normami życia społecznego. Rozwija w sobie także umiejętność dostrzegania emocji drugiego człowieka i wiązania ich z konkretnymi sytuacjami. Opanowanie tej sztuki umożliwia orientację we własnych odczuciach, a także – poprzez rozwój empatii- znacząco poprawia funkcjonowanie w grupie rówieśniczej.

Ze względu na niedojrzałość układu nerwowego u maluchów często pojawia się labilność emocjonalna, impulsywność, nieadekwatność reakcji do bodźca. Jest to stan normalny, wynikający z rozwoju, dlatego nie wolno reagować poprzez ośmieszanie, upokarzanie lub karanie.

Pamiętajmy, że dziecko przedszkolne reaguje w sposób niedojrzały, bo ma do tego prawo. Jego układ nerwowy się rozwija, a ono samo dopiero uczy się właściwych reakcji. Tak więc dziecko może wybuchać gniewem lub płaczem na próbę narzucenia mu swoich zasad, czasami jest to sposób, by zwrócić na siebie uwagę, może być też reakcją na sytuacje stresujące, lub efektem przeciążenia zmysłów, przemęczenia, nadmiernej stymulacji. Dziecko nie zawsze potrafi nazwać to, co czuje. Nie zdaje sobie sprawy z przyczyny, czuje jednak głęboki dyskomfort, któremu daje upust w dostępny dla siebie sposób. Uważny rodzic powinien wówczas sam rozpoznać sytuację i pomóc dziecku się z nią uporać.

Należy podejść do dziecięcych problemów z całą powagą i serdecznością. Trzeba wysłuchać i pomóc uporządkować sytuację poprzez nazwanie emocji, wyrażenie zrozumienia i empatii. Czasami to wystarcza. Jeśli pojawia się sytuacja konfliktowa, pomagamy znaleźć rozwiązanie akceptowane społecznie. Bagatelizowanie dziecięcych problemów może spowodować tłumienie emocji, co niekorzystnie odbija się na dalszym rozwoju. Może także zrodzić w dziecku przeświadczenie, że jego sprawy są mało istotne, co w znaczący sposób obniża poczucie własnej wartości.

Należy pamiętać, że zdobywanie emocjonalnej dojrzałości jest długim i mozolnym procesem a wiek przedszkolny jest dopiero początkiem tej drogi.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (18.05.2020 r.)

Zabawa jako forma aktywności związana z rozwojem społeczno- emocjonalnym

W wieku przedszkolnym jedną z najważniejszych aktywności w życiu dziecka jest zabawa. Za jej pośrednictwem dziecko realizuje swoje pragnienia, uczy się oddzielać świat rzeczywisty od umownego, poznaje zachowania społeczne, przyswaja sobie reakcje akceptowane społecznie, ćwiczy umiejętność podporządkowania się regułom.

Dzięki doskonaleniu wszystkich tych umiejętności dziecko staje się zdolne do podjęcia wyzwań związanych z nauką szkolną, wymagającą sprawnego korzystania z wypracowanych wcześniej kompetencji.

Dlaczego zabawa jest tak istotna w rozwoju? Otóż, aby coś zrozumieć, dziecko musi to samodzielnie odkryć. Wiąże się to z umiejętnością eksperymentowania, wnioskowania, kojarzenia skutków z przyczyną.

Dziecko bawi się wprawdzie już znacznie wcześniej, jednak w młodszym wieku dominuje inny typ zabawy. Początkowo jest to powtarzający się ruch z wykorzystaniem przedmiotu, później manipulowanie przedmiotami w celu budowania, konstruowania czegoś.

W wieku przedszkolnym obok tych form wyżej wymienionych pojawia się zabawa „ na niby”, w której dziecko buduje fikcyjną sytuację. Umożliwia ona ćwiczenie wielu funkcji poznawczych i społeczno-emocjonalnych w bezpiecznych warunkach.

Najwyższą formą zabawy, dostępną dziecku pod koniec wieku przedszkolnego jest gra wymagająca znajomości i respektowania reguł. Wymaga to wysokiego poziomu samokontroli i zdolności do podporządkowania się zasadom. Bardzo ważną kwestią z punktu widzenia rozwoju społecznego, jest konieczność uwzględniania pozostałych uczestników zabawy jako równorzędnych partnerów. Ćwicząc te umiejętności dziecko przygotowuje się do nowych wyzwań, jakie wkrótce postawi mu szkoła.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (26.05.2020 r.)

Zabawa w wieku przedszkolnym

W ubiegłym tygodniu pisałam o niezwykle ważnej roli zabawy w rozwoju emocjonalno- społecznym dziecka w wieku przedszkolnym. Dziś omówimy typowe dla tego okresu rodzaje zabaw: konstrukcyjną, tematyczną oraz działalność artystyczną.

Materiałem wykorzystywanym najczęściej do konstruowania obiektów są różnego typu klocki. Młodsze dzieci, jakkolwiek przystępują do budowania z zarysowanym planem, to jednak często zmieniają pomysł w trakcie pracy. Koncentrują się bardziej na samej czynności niż wytworze końcowym. Dzieci starsze potrafią doprowadzić zamysł do końca. Zainteresowanie wynikiem skłania je do doboru środków i sposobów realizacji zadania, do działania planowego i celowego.

Trudniejsze niż z wyobraźni jest budowanie według podanego wzoru. Wymaga to bowiem wykorzystania operacji analityczno- syntetycznych co z kolei wiąże się z rozwojem umysłowym.

Zabawy tematyczne to zabawy wymagające podjęcia i podtrzymania w trakcie zabawy określonej roli. Początkowo są to treści zaczerpnięte z życia codziennego, zaobserwowane w domu. Później dziecko jest w stanie inscenizować szersze treści społeczne oraz zdarzenia z bajek, filmów i opowiadań. Im dziecko starsze, tym zabawy stają się dłuższe, z większą liczbą uczestników, a różne przedmioty i zabawki zyskują znaczenie symboliczne, w zależności od potrzeb.

Twórczość artystyczna ( rysowanie, malowanie, lepienie, wycinanie) jest także formą zabawy, gdyż podejmowana jest dla przyjemności. Jest także dla dziecka środkiem ekspresji. W miarę jak dziecko dorasta, proste i umowne formy plastyczne ulegają wzbogaceniu i doskonaleniu. Przeżycia estetyczne odbiorców wywoływane są poprzez odrębny styl wytworu, jego specyficzną kolorystykę i kompozycję. Dzięki temu dziecko może wyrazić swoją niepowtarzalność i indywidualizm.

Zabawa to nie tylko naturalny składnik rozwojowy w życiu dziecka, ale także ważna wskazówka o jego stanie psychicznym. O tym, czego możemy się dowiedzieć obserwując zabawę dziecka przeczytacie Państwo w kolejnym odcinku…

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (02.06.2020 r.)

Co dorośli mogą zobaczyć w zabawie dziecka?

Dla dziecka w wieku przedszkolnym zabawa jest podstawową formą aktywności. Dla rodziców i opiekunów natomiast ma ona wielką wartość diagnostyczną.

Jak wiemy, w różnych okresach życia dziecko bawi się inaczej- od chwytania i manipulacji począwszy, po skomplikowane formy konstrukcyjne i tematyczne. Obserwując malucha, zwróćmy uwagę, czy jego sposób bawienia się nie odbiega znacząco od sposobu bawienia się rówieśników. Dotyczy to ogólnego poziomu jak również pojedynczych sprawności- np. sprawność manualna. W przypadku wątpliwości, warto porozmawiać o tym z nauczycielem przedszkola i wspólnie zastanowić się nad ewentualnymi przyczynami.

Popatrzmy też na to jak wygląda zabawa. Czy dziecko preferuje zabawę samotną czy bawi się z innymi dziećmi? Jeśli tak, to jaki jest jego stosunek do rówieśników i jak radzi sobie z konfliktami w grupie? Czy podczas zabawy dziecko cierpliwie ponawia próby, czy łatwo się zniechęca? A może wybucha złością, płaczem w przypadku niepowodzenia ? Przyjrzyjmy się artystycznym wytworom- np. rysunkom. Dostarczają one bogatego materiału do wstępnych analiz. Czy dziecko używa różnych kolorów, a może preferuje jeden? Tworzy śmiałe, duże kompozycje, czy może rysuje delikatne, malutkie obiekty? Jaka jest treść rysunków? Może znajdziemy w nich zbyt liczne elementy przemocy, agresji, lęków lub innych niepokojących zjawisk o których warto porozmawiać z dzieckiem?

Wszystkie te informacje dają nam cenne wskazówki o tym, w jakim miejscu znajduje się dziecko pod względem rozwoju procesów poznawczych i emocjonalnych.

W zabawie niemal każde dziecko może przejawiać różne zachowania. Zależy to od jego aktualnego nastroju i chwilowych potrzeb. Są to przyczyny, które można rozwiązywać szybko i na bieżąco. Naszą uwagę powinny zwrócić natomiast nietypowe zachowania stałe lub często powtarzające się, wyraźnie nasilone.

Dzięki dyskretnej czujności można wychwytywać delikatne i pierwsze symptomy trudności, nie czekając, aż rozwiną się w poważniejszy problem.

Opracowanie: Maria Buczkowska – psycholog (09.06.2020 r.)

Mając na względzie dobrostan osób najbardziej narażonych na skrzywdzenie Miasto Poznań przygotowało bogatą ofertę bezpłatnego wsparcia w sytuacji kryzysu psychicznego oraz w sytuacji przemocy. Materiały dostępne są TUTAJ, TUTAJ oraz na stronie www.poznan.pl/koronawirus